OPEN LETTER TO THE EUROPEAN UNION from the CITIZENS OF THE BALKAN REGION

Dear representatives of the European Union,

The citizens of Albania, Bosnia and Herzegovina, Kosovo, Macedonia, Montenegro and Serbia were recently presented with the EU Strategy for the so-called Western Balkans. In the words of the drafters this presents “a historic window of opportunity to firmly and unequivocally bind their future to the European Union”. While we welcome engagement that would help us to restore democracies in our countries and provide real influence and power to the citizens of this region, we wish to express our concerns with the Strategy itself as it offers nothing but a favourable climate for private businesses, securitization and militarization of our borders and countries, and a cheap sell-out of our natural resources.

Much like the unfortunate direction most of the countries in the region took in the 90-ies (conflicts war and destruction), this development is neither inevitable or natural – it is an ideologically driven process of economic, political, and social transformation of our societies, and we have a generational responsibility not to be silent about it.

We understand that for the long period now you have been dealing and negotiating with our political elites – the so-called elected representatives of the citizens and peoples in the region.  In your dealing with them you have been led to believe that the vision in the Strategy is indeed a commonly shared vision among the citizens of the region. However, these “representatives” (the tycoons and oligarchs, the construction mafia, the war-profiteers, and war-mongers) have long ago lost their touch with the constituencies and have never had anything but their personal, short-term profit as a guiding star. The political, economic and social well-being of this region and people who live in it has never been on their agenda. Despite the tangible proof of that, visible for decades, the European Union has continuously and unequivocally chosen to work with them as long as the economic interests of the EU were not put at risk.   

Our countries indeed find themselves in a situation referred to by the Strategy as “a generational choice”, but we believe that the generational choice we stand in front is not simply about joining the European Union or not. It is a choice whether this region will entirely succumb to the neoliberal ideology that has been destroying our region for almost three decades now. The Strategy itself understands the progress of this region entirely through a false dichotomy between functional and healthy economy and social and economic rights of the people. What the Strategy tells us is that economic progress can only happen if the markets are deregulated and liberated from state-imposed restrictions, such as taxes, that ultimately fund whatever little of social rights are left in our countries. A Strategy that blindly looks at the deregulation of the market, privatization and privileging of foreign investments over socio-economic development, justice and equality – all the things we consider to be decisive for the well-being of our societies - is not a Strategy we consider “a historic window of opportunity”!

Considering that bigger part of the region has gone through violent conflicts, resulting in destruction of not only the infrastructure but the societal fabric as well, addressing the consequences of those conflicts should be a top priority to the European Union. And indeed, the Strategy identifies Reconciliation, good neighbourly relations and regional cooperation as one of its flagship initiatives but fails to demonstrate that the EU understands reconciliation as an aim in itself. Instead, the Strategy subjugates it to the creation of “economic opportunities”. In other words, “reconciliation” is for the Strategy a means to an end - a market economy that is not burdened by the past but liberated by the profit. For us on the other hand, reconciliation is not a matter of “achievement” but rather a result of cumulative efforts to address social, political, and economic consequences of the war. In those efforts, economic and social justice, reinforced by comprehensive and gender sensitive reparations program for the harms suffered, as part of the overall economic recovery of our countries, take a central space. Right to quality and affordable healthcare, decent employment, social assistance, housing, education, clean water, and so forth, are all preconditions for just and equal societies and must therefore be a major preoccupation in the countries of the region. By privileging profit-making over right to economic and social justice the Strategy contributes to destabilization of this region and undermines any ongoing processes of peace.

The current state of our countries indeed demands structural reforms: political, economic and social. We believe there is a broad societal consensus on that. At the same time, contrary to what the political elites are telling you, there is no consensus on how those changes are to be delivered. This is no different than the lack of consensus on the direction and future of the EU, as seen in the ongoing debates within the EU and its member states. The reforms that are so happily and unquestionably proposed and enforced in our countries, are in fact the very reforms that are being questioned within the EU countries themselves. As it stands now, the impoverished, disenfranchised and disempowered citizens of our countries, many of whom are still dealing with the consequences of the war, are faced with irreversible, neoliberal post-conflict restructuring to detriment of their human rights, in particular social and economic rights. Rather than reducing the fundamental parts of the public sector it would be more equitable to conduct budget trade-offs through comparing the impact of reducing budget deficits with the impact of strengthening investments in human capacities and societal needs on economic growth, poverty reduction and gender equality.

Contrary to the Strategy’s underlining that the membership in the EU is “a choice” – the fact is that it has been a long time since this region has had a real choice and long time ago since the citizens (and not the political elites) have had a voice to express that choice!

 So, we would like to take this opportunity to present to you OUR choices:

·      Instead of judging the health of our economies and societies through market competitiveness our choice is to judge it through its successes or failures to provide adequate, decent and sustainable livelihoods for its citizens.

·      Instead of putting blind trust into small and mid-sized enterprises as a solution to growing unemployment and deterioration of our economic and social rights our choice are unionized decent jobs with decent pay, fair and equal treatment at work and access to social protection.

·      Instead of focusing on vocational trainings which insists on training people to remain in low-paid positions, and doubling the money for Erasmus+ that will only lead to more of our brightest students leaving the region and never looking back, our choice is a quality education, equally accessible and affordable to all. Instead of being forced to continuously crowd-fund for the sick who cannot afford the adequate health care within the country, our choice is a quality health system, equally accessible and affordable to all. This requires increased investments in the public sector and more money put into the educational and health infrastructure so that our youth have an impetus to stay.

·      Instead of building freeways that will be of greater use to corporations and free market economy than to the ordinary citizens who, while paying off the debts for the freeways’ construction, will not be able to afford to use them, our choice is construction of a quality infrastructure and roads inside the countries that will enable everyone to access and enjoy their socio-economic rights (e.g. functional roads and transportation for people who live in remote areas to enable them to reach the medical facilities, educational and other institutions). Our choice is tax politics that will lay the ground for redistribution of wealth inside the countries and pull our societies out of the debt bondage we rapidly are falling into.   

·      A region that has suffered immensely during the 90-ies, and continues to suffer from the consequences of those wars, should not be forced into forgetting our own experiences of forced displacement and seeking refuge through securitization of our immigration policies, militarization of our borders and an increase in numbers of restrictive measure, all to come to the defense of the fortress-Europe. Our choice are societies built on solidarity, within and across the borders!

·      Instead of purely focusing on energy gains from tapping into the Balkan natural resources and irrevocably destroying the most important hotspot for European biodiversity, as well as depleting our vital resources such as water, our choice is to build societies that are ecologically and environmentally sustainable, and whose natural resources and treasures are used as a potential for a sustainable socio-economic development that will be available to our future generations. 

These are our choices. This is how we see our societies thrive. We do not relinquish our responsibility to work for such a future. If, however, the European Union keeps using the accession process to make our countries serve the economic and geopolitical interests of the EU core, we shall hold the European Union as responsible for the destruction of our societies as the national corrupt political elites with whom EU officials shake hands. European Union that advances economic interests of only the elite of the core of Europe, at the detriment of EU nationals and others, has little to offer to both those already inside and those still outside.

February 2018

_________________________________________________________________________

LETËR E HAPUR DREJTUAR BASHKIMIT EVROPIAN nga qytetarët e RAJONIT TË BALLKANIT 

Të nderuar përfaqësues të Bashkimit Evropian,

Qytetarët e Shqipërisë, Bosnes dhe Hercegovinës, Kosovës, Maqedonisë, Malit të Zi dhe Serbisë së fundmi janë ballafaquar me Strategjinë e BE-së për të ashtu-quajturën Ballkanin Perëndimor. Në fjalët e draftuesve kjo e prezenton “dritaren historike të mundësisë që me vendosshmëri dhe pa mëdyshje të lidhin të ardhmen e tyre me Bashkimin Evropian”. Përderisa ne e mirëpresim këtë angazhim që do të ndihmonte në kthimin e demokracive në vendet tona dhe sigurimin e ndikimit të vërtetë dhe pushtetit të qytetarëve të këtij rajoni, ne duam të shprehim shqetësimet tona me vetë Strategjinë meqë nuk ofron asgjë tjetër përpos një klime të favorshme për bizneset private, tejsigurimin dhe militarizimin e kufinjëve dhe vendeve tona, dhe shitjen e lirë të burimeve tona natyrale.

Ashtu si shumë nga vendet e rajonit morrën drejtimin fatkeq gjatë të ’90-ve (konfliktet, lufta dhe shkatërrimi), ky zhvillim nuk është as i pashmangshëm e as natyral – është një proces ekonomi, politik dhe transformues shoqëror i shoqërive tona, i shtyer ideologjikisht, dhe ne kemi përgjegjësi të gjeneratës për të mos qenë të heshtur.

Ne e kuptojmë që për një periudhë të gjatë, tashmë keni qenë në ballafaqim dhe negociata me elitat tona politke – të ashtu-quajtur përfaqësuese të qytetarëve dhe popullit në rajon. Në ballafaqimin me ta, të është thënë të besosh se vizioni në Strategjinë është me të vërtetë vizion i përbashkët i qytetarëve të rajonit. Sidoqoftë, këta “përfaqësues” (të pasurit dhe oligarkët, mafia e ndërtimtarisë, profiterët e luftës, dhe nxitësit e luftës) shumë kohë përpara kanë humbur kontaktin e zgjedhjes elektorale dhe nuk kanë pasë asgjë tjetër përveç profitit afat-shkurtë si yje udhëheqëse. Mirëqenia politike, ekonomike dhe sociale e këtij rajoni dhe njerezt që jetojnë në të nuk ka qenë asnjëherë në agjendën e tyre. Përveç provës së prekshme e dukshme për shumë dekada, Bashkimi Evropian vazhdimisht dhe pa mëdyshje ka vendosur të punojë me ta, për aq gjatë sa interesat ekonomike të Bashkimit Evropian nuk janë rrezikuar.

Shtetet tona me të vërtetë e gjejnë veten në një situatë e referuar nga Strategjia si “zgjedhje gjeneratash”, por besojmë se zgjedhja e gjeneratës para të cilës gjendemi nuk është vetëm bashkangjitja ose jo bashkangjitja me Bashkimin Evropian. Është zgjedhje nëse ky rajon do të përbihet nga ideologjia neoliberale që e ka shkatërruar rajonin tonë për gati tre dekada tash. Strategjia si e tillë e kupton procesin e këtij rajoni tërësisht përmes një dikotomie të rreme në mes ekonomisë funksionale dhe të shëndoshë dhe të drejtat ekonomike dhe sociale të njerëzve. Ajo që Strategjia na tregon është se progresi ekonomik mund të ndodhë vetëm nëse tregjet janë të derregullluara dhe të liruara nga kufizimet të imponuara nga shteti, siç janë taksat që përfundimisht e financojnë sado pak nga të drejtat sociale kanë mbetë në shtetet tona. Një Strategji e cila verbërisht e sheh derregullimin e tregut, privatizimit dhe priveligjimin e investimeve të huaja mbi zhvillimet socio-ekonomike, drejtësisë dhe barazisë – të gjitha gjërat që i konsiderojmë vendimmarrëse për mirëqenien e shoqërive tona – nuk është Strategji që e konsiderojmë “dritare historike e mundësisë”!

Duke e konsideruar se pjesa më e madhe e rajonit ka kaluar nëpër konflikte të dhunshme, duke përfunduar në shkatërrimin e jo vetëm infrastrukturës por edhe yrrnekut shoqëror, duke i adresuar pasojat e këtyre konflikteve duhet të jetë prioritet i parë për Bashkimin Evropian. Dhe me të vërtetë, Strategjia e identifikon Pajtimin, marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimin rajonal si një nga nismat e saj kryesore, por nuk arrin të tregojë se BE e kupton pajtimin si një qëllim në vetvete. Përkundrazi, Strategjia e nënshtron atë në krijimin e "mundësive ekonomike". Me fjalë të tjera, "pajtimi" është për Strategjinë një mjet për një fond - një ekonomi tregu që nuk është e ngarkuar nga e kaluara por e çliruar nga fitimi. Për ne nga ana tjetër, pajtimi nuk është çështje e "arritjes", por është rezultat i përpjekjeve kumulative për të adresuar pasojat sociale, politike dhe ekonomike të luftës. Në këto përpjekje, drejtësia ekonomike dhe sociale merr një hapësirë qendrore e përforcuar nga programi gjithëpërfshirës dhe sensitiv ndaj gjinisë i riparimeve për dëmet e pësuara, si pjesë e rimëkëmbjes së përgjithshme ekonomike të vendeve tona. E drejta për një kujdes shëndetësor cilësor dhe të përballueshëm, një punësim të denjë, ndihmë sociale, strehim, arsim, ujë të pastër e kështu me radhë, janë të gjitha parakushtet për shoqëri të drejta dhe të barabarta dhe prandaj duhet të jenë një preokupim i madh për vendet e rajonit. Duke privilegjuar fitim-bërjen mbi të drejtën për drejtësi ekonomike dhe sociale, Strategjia kontribuon në destabilizimin e këtij rajoni dhe minon çdo proces të paqes në zhvillim e sipër.

Gjendja aktuale e vendeve tona me të vërtetë kërkon reforma strukturore: politike, ekonomike dhe sociale. Ne besojmë se ka një konsensus të gjerë shoqëror mbi këtë. Në të njëjtën kohë, në kundërshtim me atë që ju tregojnë elitat politike, nuk ka konsensus se si këto ndryshime duhet të shpërfaqen. Kjo nuk ka ndonjë dallim nga mungesa e konsensusit mbi drejtimin dhe të ardhmen e BE-së, siç shihet në debatet e vazhdueshme brenda BE-së dhe shteteve të saj anëtare. Reformat që me aq gëzim dhe pa dyshim të propozohen dhe të zbatohen në vendet tona janë në të vërtetë reformat që po vihen në dyshim brenda vetë vendeve të BE-së. Siç qëndron tani, qytetarët e varfër, të privuar nga vota dhe të pafuqishëm të vendeve tona, shumë prej të cilëve ende po përballen me pasojat e luftës, ballafaqohen me ristrukturim post-konflikti, të pakthyeshëm, neoliberal, në dëm të të drejtave të tyre njerëzore, në veçanti ato sociale dhe ekonomike. Në vend që të zvogëlojë pjesët themelore të sektorit publik, do të ishte më e drejtë të kryhen kompromise buxhetore duke krahasuar ndikimin e reduktimit të deficitit buxhetor me ndikimin e forcimit të investimeve në kapacitetet njerëzore dhe nevojat shoqërore për rritjen ekonomike, reduktimin e varfërisë dhe barazinë gjinore.

Përkundër theksimit të Strategjisë që anëtarësimi në BE është "një zgjedhje" - fakti qëndron se është bërë kohë e gjatë që kur ky rajon ka pasur një zgjedhje të vërtetë dhe shumë kohë më parë pasi që qytetarët (dhe jo elitat politike) kanë pasur një zë për të shprehur atë zgjedhje!

Pra, ne do të dëshironim të shfrytëzojmë këtë mundësi për t'ju paraqitur juve zgjedhjet TONA:

·      Në vend që të gjykojmë shëndetin e ekonomive dhe të shoqërive tona nëpërmjet konkurrencës së tregut, zgjedhja jonë është ta gjykojmë atë nëpërmjet sukseseve apo dështimeve për të siguruar jetesë të përshtatshme, të denjë dhe të qëndrueshme për qytetarët e saj.

·      Në vend që të vendosim besimin e verbër në ndërmarrjet e vogla dhe të mesme si një zgjidhje për papunësinë në rritje dhe përkeqësimin e të drejtave tona ekonomike dhe sociale, zgjedhja jonë është unifikimi i vendeve të punës në sindikata, me pagesë të denjë, trajtim të drejtë dhe të barabartë në punë dhe qasje në mbrojtjen sociale. 

·      Në vend që të përqendroheni në trajnime profesionale të cilat insistojnë në trajnimin e njerëzve për të qëndruar në pozita me pagë të ulët dhe dyfishimin e parave për Erasmus + që vetëm do të çojë në studentët tanë më të ndritshëm të largohen nga rajoni dhe të mos shohin kurrë më prapa, zgjedhja jonë është një arsim cilësor i qasshëm në mënyrë të barabaratë dhe i përballueshëm për të gjithë. Në vend që të jemi të detyruar të financojmë vetë vazhdimisht fondet për të sëmurët të cilët nuk mund të përballojnë kujdesin e duhur shëndetësor brenda vendit, zgjedhja jonë është një sistem shëndetësor cilësor, i qasshëm në mënyrë të barabaratë dhe i përballueshëm për të gjithë. Kjo kërkon investime më të mëdha në sektorin publik dhe më shumë para të vendosura në infrastrukturën arsimore dhe shëndetësore në mënyrë që të rinjtë tanë të kenë një stimul për të qëndruar.

·      Në vend të ndërtimit të autostradave që do t’i shërbejnë më shumë për korporatave dhe ekonomisë së lirë të tregut sesa qytetarëve të zakonshëm të cilët, duke paguar borxhet për ndërtimin e autostradave, nuk do të jenë në gjendje të përballojnë përdorimin e tyre, zgjedhja jonë është ndërtimi i një infrastrukture cilësore dhe rrugë brenda vendeve që do t'i mundësojnë të gjithëve të kenë qasje dhe të gëzojnë të drejtat e tyre socio-ekonomike (p.sh. rrugët funksionale dhe transporti për njerëzit që jetojnë në zona të largëta për t'iu mundësuar atyre që të arrijnë tek institucionet shëndetësore dhe institucionet tjera). Zgjedhja jonë është politika tatimore që do të vendosë terrenin për rishpërndarjen e pasurisë brenda vendeve dhe tërheq shoqëritë tona nga skllavëria e borxhit në të cilin që po bijmë me shpejtësi. 

·      Një rajon i cili ka pësuar shumë gjatë viteve të 90-ve dhe vazhdon të vuajë nga pasojat e këtyre luftërave nuk duhet të detyrohet të harrojë përvojat tona të zhvendosjes së detyruar dhe të kërkimin e strehimit nëpërmjet sekuritizimit të politikave tona të emigracionit, militarizimit të kufijve tanë dhe rritjen e numrit të masave kufizuese, të gjitha të gatshme në mbrojtjen e kështjellës - Evropës. Zgjedhja jonë janë shoqëritë e ndërtuara mbi solidaritetin brenda dhe jashtë kufijve!

·      Në vend që kryesisht të përqëndrohemi vetëm në përfitimet e energjisë nga futja në burimet natyrore të Ballkanit dhe shkatërrimi i pakthyeshëm i pikave më të rëndësishme për biodiversitetin evropian, si dhe nga zvogëlimi i resurseve tona jetësore si uji, zgjedhja jonë është të ndërtojmë shoqëri që janë ekologjikisht dhe ambientalisht të qëndrueshme dhe që burimet natyrore dhe thesaret e saja të përdoren si një potencial për një zhvillim të qëndrueshëm socio-ekonomik që do të jetë në dispozicion për gjeneratat tona të ardhshme.

Këto janë zgjedhjet tona. Kështu shohim lulëzimin e shoqërive tona. Ne nuk heqim dorë nga përgjegjësia jonë për të punuar për një të ardhme të tillë. Megjithatë, nëse Bashkimi Evropian vazhdon të përdorë procesin e anëtarësimit për t'i bërë vendet tona të shërbejnë me interesat ekonomikë dhe gjeopolitikë të bërthamës së BE-së, do ta konsiderojmë Bashkimin Evropian përgjegjës për shkatërrimin e shoqërive tona, ashtu si elita kombëtare politike korruptive me të zyrtarët e BE-së i shtrëngojnë duart. Bashkimi Evropian që avancon vetëm interesat ekonomike të elitës së bërthamës së Evropës, në dëm të shtetasve të BE-së dhe të tjerëve, ka pak për t'u ofruar si atyre brenda ashtu edhe atyre që janë ende jashtë.                   

Shkurt 2018

TË NËSHKRUAR në rend alfabetik:

 _______________________________________________________________________

 Poštovani predstavnici i predstavnice Evropske unije,

Građankama i građanima Albanije, Bosne i Hercegovine, Kosova, Makedonije, Crne Gore i Srbije nedavno je predstavljena EU strategija za takozvani Zapadni Balkan. Prema riječima njenih kreatora, radi se o “historijskoj prilici da se njihova budućnost nedvosmisleno poveže sa Evropskom unijom”. Iako pozdravljamo angažman koji bi nam pomogao u ponovnom uspostavljanju demokratije u našim državama i omogućavanju stvarnog uticaja i moći građanki i građana u ovoj regiji, želimo ovdje izraziti svoje primjedbe na samu Strategiju jer ne nudi ništa do povoljne klime za privatne biznise, sekuritizacije i militarizacije naših granica i država te jeftine prodaje naših prirodnih resursa.

Slično kao i nesretni smjer kojim je većina država regije krenula 1990-ih godina (sukobi, rat i razaranja), ovakav tok događaja nije ni neizbježan ni prirodan. Radi se o ideološki vođenom procesu ekonomske, političke i društvene transformacije naših društava, a mi imamo generacijsku odgovornost da to ne prešutimo.

Razumijemo da se vi već duži period bavite našim političkim elitama, takozvanim izabranim predstavnicima građana i naroda u regiji, i da s njima pregovarate. A u tom bavljenju su vas uvjerili da vizija Strategije zaista predstavlja zajedničku viziju građana i građanki regije. Međutim, ti “predstavnici” (tajkuni i oligarsi, građevinska mafija, ratni profiteri i huškači) davno su izgubili kontakt sa svojim biračima i kao zvijezdu vodilju nisu nikada imali ništa drugo osim svog kratkoročnog profita. Političko, ekonomsko i socijalno blagostanje regije i ljudi koji u njoj žive nije nikada bilo na njihovim agendama. Usprkos opipljivim dokazima koji su već desetljećima vidljivi, Evropska unija kontinuirano i neupitno bira da s njima sarađuje, sve dok to ne predstavlja rizik po ekonomske interese EU.

Naše države se zaista nalaze u situaciji za koju se u Strategiji kaže da predstavlja “generacijski izbor”, ali smatramo da se generacijski izbor koji je stavljen pred nas ne svodi jednostavno na pridruživanje EU ili ne, radi se o izboru da li će naša regija u potpunosti podleći neoliberalnoj ideologiji koja je uništava već skoro trideset godina. U samoj Strategiji se napredak ove regije poima kroz pogrešnu dihotomiju između funkcionalne i zdrave ekonomije i socijalnih i ekonomskih prava ljudi. Ono što nam Strategija govori je da se ekonomski napredak može desiti samo ukoliko se tržišta dereguliraju i oslobode od ograničenja koja nameće država, poput poreza, kojima se u konačnici finansira ono malo socijalnih prava koja su nam u našim državama preostala. Smatramo da Strategija koja slijepo posmatra deregulaciju tržišta, privatizaciju i privilegiranje stranih investicija u odnosu na socio-ekonomski razvoj, pravdu i jednakost, odnosno sve one stvari koje smatramo presudnim za blagostanje naših društava, ne predstavlja strategiju koju mi vidimo kao “historijsku priliku”!

Imajući u vidu da je veći dio regije preživio nasilne sukobe koji su doveli do razaranja ne samo infrastrukture već i društvenog tkiva, rješavanje posljedica tih sukoba trebalo bi biti prvi prioritet Evropske unije. I zaista, u Strategiji se kao jedna od glavnih inicijativa navodi Pomirenje, dobrosusjedski odnosi i regionalna saradnja, ali se ne pokazuje da se u EU pomirenje shvata kao samo sebi svrha. Umjesto toga, Strategijom se ono potčinjava stvaranju “ekonomskih prilika”. Drugim riječima, “pomirenje” prema Strategiji predstavlja sredstvo za cilj – tržišnu ekonomiju koja nije opterećena prošlošću, već je oslobođena profitom. Nama, s druge strane, pomirenje nije pitanje “postignuća”, već rezultat kumulativnih napora da se rješavaju socijalne, političke i ekonomske posljedice rata. U tim naporima, centralno mjesto ima ekonomska i socijalna pravda, pojačana sveobuhvatnim i rodno osjetljivim programom reparacija za pretrpljene povrede, kao dio cjelokupnog ekonomskog oporavka naših država. Pravo na kvalitetnu i pristupačnu zdravstvenu zaštitu, pristojan posao, socijalnu pomoć, stanovanje, obrazovanje, čistu vodu itd. – to su sve preduslovi za pravedna i ravnopravna društva te stoga trebaju biti glavna preokupacija zemalja u regiji. Privilegiranjem profita u odnosu na ekonomsku i socijalnu pravdu, Strategija doprinosi destabilizaciji ove regije i podriva sve postojeće procese mira.

Trenutno stanje u našim državama zaista zahtijeva strukturne reforme: političke, ekonomske i socijalne. Vjerujemo da za to postoji široki društveni konsenzus. Istovremeno, suprotno onome što vam političke elite govore, ne postoji konsenzus po pitanju kako doći do tih promjena. Ovo se ne razlikuje od nepostojanja konsenzusa o pravcu i budućnosti EU, što vidimo iz trenutnih debata unutar EU i njenih država članica. Reforme koje se tako spremno i neupitno predlažu i provode u našim država ustvari su upravo one reforme koje se propituju u EU državama. Kako stvari sada stoje, osiromašeni, obespravljeni i obeshrabreni građani i građanke naših država, od kojih se mnogi i dalje suočavaju sa posljedicama rata, suočavaju se sa nepovratnim neoliberalnim postkonfliktnim restrukturiranjem koje ide na štetu njihovih ljudskih prava, a posebice socijalnih i ekonomskih prava. Umjesto što se smanjuju temeljni dijelovi javnog sektora, bilo bi pravednije napraviti budžetske kompromise poređenjem smanjenja budžetskog deficita sa uticajem jačanja ulaganja u ljudske potencijale i potrebe ekonomskog rasta, smanjenje siromaštva i rodnu ravnopravnost.

Suprotno navodu iz Strategije da je članstvo u EU “izbor”, činjenica je da je već dugo vremena prošlo otkada je ova regija imala ikakav stvarni izbor i otkako su građanke i građani (ne političke elite) mogli glasno da se o tom izboru izjasne!

Tako da bismo željeli iskoristiti ovu priliku da vam predstavimo NAŠE izbore:

·      Umjesto što se ocjenjuje zdravlje naših ekonomija i društava kroz tržišnu konkurentnost, naš izbor je da se ekonomija i društvo ocjenjuju kroz uspjeh ili neuspjeh da omoguće odgovarajuća, pristojna i održiva sredstva za život za sve svoje građanke i građane.

·      Umjesto slijepog vjerovanja da su mala i srednja preduzeća rješenje za rastuću nezaposlenost i pogoršanje naših ekonomskih i socijalnih prava, naš izbor su sindikalizirani pristojni poslovi sa pristojnom platom, pravednim i jednakim tretmanom na radnom mjestu i pristupom socijalnoj zaštiti.

·      Umjesto da se bavimo strukovnim usavršavanjem kojim se ljudi obučavaju da ostanu na nisko plaćenim pozicijama i udvostručavanja novca za Erasmus+ putem kojeg će još veći broj naših najpametnijih studenata napustiti ovu regiju i nikada se neće vratiti, naš je izbor kvalitetno obrazovanje koje je jednako pristupačno i priuštivo svima. Umjesto što moramo stalno prikupljati sredstva za bolesne koji ne mogu priuštiti odgovarajuću zdravstvenu njegu u svojoj državi, naš je izbor kvalitetni zdravstveni sistem kojem svi mogu pristupiti i koji ga mogu priuštiti. Ovo zahtijeva povećana ulaganja u javni sektor i više novca za obrazovnu i zdravstvenu infrastrukturu, da bi se mladi potakli da ostanu.

·      Umjesto što gradimo autoputeve koji će više biti od koristi korporacijama i slobodnoj tržišnoj ekonomiji nego običnim građanima i građankama koji ih neće moći koristiti jer otplaćuju dugove za njihovu izgradnju, naš izbor je izgradnja kvalitetne infrastrukture i puteva unutar država koji će svakome omogućiti pristup i ostvarivanje socio-ekonomskih prava (npr. funkcionalni putevi i prevoz za ljude koji žive u udaljenim područjima da mogu doći do medicinskih, obrazovnih i drugih ustanova). Naš izbor je porezna politika koja će postaviti temelj za redistribuciju bogatstva unutar država te izvući naša društva iz dužničkog ropstva u koje ubrzano zapadamo.

·      Regija koja je neizmjerno propatila tokom 1990-ih i koja i dalje pati od posljedica tih ratova ne bi trebala biti prisiljavana da zaboravi svoja iskustva prisilnog raseljavanja i traženja utočišta kroz sekuritizaciju naših imigracijskih politika, militarizaciju naših granica i povećanje broja restriktivnih mjera, što sve služi odbrani tvrđave Evrope. Naš izbor su društva izgrađena na solidarnosti, unutar i preko granica!

·      Umjesto pukog bavljenja energetskim dobitima udaranjem po balkanskim prirodnim resursima i nepovratnog uništavanja najvažnijeg žarišta evropske bioraznolikosti te iscrpljivanja naših vitalnih resursa poput vode, naš je izbor da gradimo društva koja su ekološki i okolišno održiva i čiji se prirodni resursi i blaga koriste kao potencijal za održiv socio-ekonomski razvoj koji će biti dostupan našim budućim generacijama. 

Ovo su naši izbori. Mi smatramo da će naša društva ovako napredovati. Ne odričemo se vlastite odgovornosti da radimo za takvu budućnost. Ako, pak, Evropska unija nastavi koristiti proces pristupanja da natjera naše države da služe ekonomske i geopolitičke interese jezgre EU, smatrat ćemo Evropsku uniju jednako odgovornom za uništenje naših društava kao i domaće korumpirane političke elite sa kojima se zvaničnici EU rukuju. Evropska unija koja samo podržava ekonomske interese elite jezgre Evrope, na štetu EU građana i građanki, kao i svih ostalih, ima malo toga ponuditi kako onima što u njoj žive tako i onima koji su još uvijek van nje.

februar, 2018.

Po abecednom redu:

 __________________________________________________________________________

ОТВОРЕНО ПИСМО ДО ЕВРОПСКАТА УНИЈА ОД ГРАЃАНКИТЕ И ГРАЃАНИТЕ НА БАЛКАНСКИОТ РЕГИОН

Драги претставници и претставнички на Европската унија,

На граѓаните и граѓанките на Албанија, Босна и Херцеговина, Косово, Македонија, Црна Гора и Србија неодамна им беше претставена Стратегијата на ЕУ за таканаречениот Западен Балкан. Според зборовите на нејзините изработувачи, станува збор за „историска можност за нивната иднина цврсто и недвосмислено да се поврзе со Европската унија“. Иако поздравуваме ангажман кој би ни помогнал во повторното воспоставување демократија во нашите држави и во обезбедувањето на вистинско влијание и моќ на граѓаните на овој регион, со ова писмо сакаме да ја изразиме нашата загриженост околу самата стратегија, бидејќи не нуди ништо освен поволна клима за приватните бизниси, за секуритизација и милитаризација на нашите граници и земји, и евтино продавање на нашите природни ресурси.

Слично како и несреќната насока во која се движеа повеќето од земјите во регионот во 90-тите (конфликти, војна и уништување), овој развој не е ниту неизбежен, ниту природен. Станува збор за идеолошки управуван процес на економска, политичка и социјална трансформација на нашите општества и ние имаме генерациска одговорност тоа да не го премолчиме. 

Сфаќаме дека веќе долго време се занимавате и преговарате со нашите политички елити, таканаречените избрани претставници на граѓаните и народите во регионот. Преку тој процес наведени сте на заклучок дека визијата во Стратегијата е навистина заедничка визија на граѓаните во регионот. Меѓутоа, овие „претставници“ (тајкуните и олигарсите, градежната мафија, воените профитери и поттикнувачите на војни) веќе одамна го изгубија допирот со избирачите и никогаш не ни биле водени од ништо друго освен нивниот личен краткорочен профит. Политичката, економската и социјалната благосостојба на овој регион и луѓето кои тука живеат никогаш не биле на нивната агенда. И покрај опипливите докази кои се видливи веќе со децении, Европската унија континуирано и недвосмислено избира да работи со нив, сè додека тоа не ги загрозува економските интереси на ЕУ.

Нашите земји навистина се наоѓаат во ситуација која во Стратегијата се нарекува „генерациски избор“, но ние веруваме дека генерацискиот избор со кој сме соочени не е едноставно за тоа дали ќе се пристапи кон Европската унија или не; изборот е дали овој регион целосно ќе подлегне под неолибералната идеологија која го уништува нашиот регион веќе речиси три децении. Самата стратегија се заснова на разбирање на напредокот на овој регион преку лажна дихотомија помеѓу функционална и здрава економија и социјални и економски права на луѓето. Она што ни кажува Стратегијата е дека економски напредок е возможен само ако пазарите се дерегулираат и се ослободат од ограничувањата наметнати од државата, како што се даноците, преку кои во крајна линија се финансираат оние малку социјални права преостанати во нашите земји. Стратегија која слепо гледа на дерегулирањето на пазарот, приватизацијата и привилегирањето на странските инвестиции во однос на социо-економскиот развој, правдата и еднаквоста, односно сите оние работи кои ги сметаме за одлучувачки за благосостојбата на нашите општества, не е стратегија во која препознаваме „историска можност“!

Земајќи предвид дека поголемиот дел од регионот има поминато низ насилни конфликти, кои резултираа во уништување не само на инфраструктурата, туку и на општественото ткиво, решавањето на последиците од тие конфликти треба да биде врвен приоритет на Европската унија. И навистина, Стратегијата ги вклучува помирувањето, добрососедските односи и регионалната соработка помеѓу нејзините водечки иницијативи, но истовремено не покажува дека ЕУ го разбира помирувањето како цел сама по себе. Наместо тоа, Стратегијата го потчинува тој процес на создавањето „економски можности“. Со други зборови, за Стратегијата „помирување“ е средство кон целта - пазарна економија која не е оптоварена со минатото, туку ослободена од профитот. За нас, од друга страна, помирувањето не е прашање на „постигнување“, туку резултат на кумулативни напори за решавање на социјалните, политичките и економските последици од војната. Во тие напори, централно место зазема економската и социјалната правда, засиленa со сеопфатна и родово чувствителна програма за репарација за претрпени штети, како дел од целокупното економско закрепнување на нашите земји. Правото на квалитетна и достапна здравствена заштита, пристојно вработување, социјална помош, домување, образование, чиста вода итн. – тоа се предуслови за правични и рамноправни општества и затоа мора да бидат главна преокупација на земјите од регионот. Со привилегирање на профитот над правото на економска и социјална правда, Стратегијата придонесува кон дестабилизација на регионот и ги поткопува сите тековни мировни процеси.

Тековната ситуација во нашите земји навистина бара структурни реформи: политички, економски и социјални. Веруваме дека постои широк општествен консензус по тоа прашање. Истовремено, спротивно на она што го велат политичките елити, не постои консензус околу тоа како да се постигнат овие промени. Ова не е воопшто различно од недостатокот на консензус за правецот и иднината на ЕУ, како што можеме да видиме од тековната дебата во рамките на ЕУ и нејзините земји-членки. Реформите кои толку лесно и без трошка сомнеж се предложени и имплементирани во нашите земји се всушност истите реформи кои се ставени под знак прашалник во самите земји-членки на ЕУ. Како што моментално стојат работите, сиромашните, обесправените и обесхрабрените граѓани на нашите земји, многумина од кои сѐ уште се справуваат со последиците од војната, се соочуваат со неповратно, неолиберално постконфликтно реструктуирање што е на штета на нивните човекови права, особено на социјалните и економски права. Наместо намалување на основните делови од јавниот сектор, поправедно би било да се спроведат буџетски компромиси преку споредување на намалувањето на буџетскиот дефицит со влијанието на зајакнувањето на инвестирањето во човечките капацитети и општествените потреби за економски раст, намалување на сиромаштијата и родова еднаквост.

Спротивно на нагласувањето во Стратегијата дека членството во ЕУ е „избор“, факт е дека веќе подолго време регионот нема вистински избор, а граѓаните и граѓанките (а не политичките елити) одамна не можат гласно да се изјаснат за тој избор!

Затоа би сакале да ја искористиме оваа прилика да ви ги претставиме НАШИТЕ избори:

·      Наместо оценување на состојбата на нашите економии и општества преку конкурентноста на пазарот, нашиот избор е тие да се оценуваат преку успехот или неуспехот да обезбедат соодветни, пристојни и одржливи средства за живеење на сите свои граѓанки и граѓани.

·      Наместо слепо верување дека малите и средни претпријатија се решение за растечката невработеност и влошувањето на нашите економски и социјални права, нашиот избор се синдикализирани пристојни работни места, со пристојна плата, фер и еднаков третман на работното место и пристап до социјална заштита.

·      Наместо да се фокусираме на стручно усовршување со кое луѓето се обучуваат да останат на ниско платени позиции и двојно зголемување на средствата за Еразмус+ што само ќе го зголеми бројот на нашите најпаметни студенти кои го напуштат регионот и никогаш не се враќаат, нашиот избор е квалитетно образование, подеднакво достапно за сите. Наместо постојано да бидеме принудени да собираме средства за болните кои не можат да си дозволат соодветна здравствена заштита во сопствената земја, нашиот избор е квалитетен здравствен систем, до кој секој има пристап и кој секој може да си го дозволи. Ова бара зголемено вложување во јавниот сектор и повеќе пари за образовната и здравствената инфраструктура, со цел да се поттикнат младите луѓе да останат.

·      Наместо да градиме автопати кои ќе им бидат покорисни на корпорациите и на слободната пазарна економија отколку на обичните граѓани и граѓанки, кои нема да можат да ги користат отплаќајќи ги долговите за нивната изградба, нашиот избор е изградба на квалитетна инфраструктура и патишта во земјите кои ќе им овозможат на сите граѓанки и граѓани пристап и остварување на социо-економските права (на пример, функционални патишта и превоз за луѓето што живеат во оддалечени области со цел да им се овозможи пристап до медицински, образовни и други институции). Нашиот избор е даночна политика која ќе ги постави темелите за прераспределба на богатството внатре во државите и ќе ги извлече нашите општества од должничкото ропство во кое брзо запаѓаме.

·      Регион кој неизмерно страдаше во текот на 90-тите и продолжува да страда од последиците од тие војни не треба да биде принуден да го заборави сопственото искуство на насилно раселување и барање засолниште преку секуритизација на нашите имиграциски политики, милитаризација на нашите граници и зголемување на бројот на рестриктивни мерки, сѐ со цел одбрана на тврдината Европа. Нашиот избор се општества изградени на солидарност, во и преку граници!

·      Наместо фокусирање единствено на енергетските придобивки од искористувањето на балканските природни ресурси и неповратното уништување на најважното жариште за европската биолошка разновидност, како и исцрпување на нашите витални ресурси, како што е водата, нашиот избор е да изградиме општества кои се еколошки одржливи и чии природни ресурси и богатства се користат како потенцијал за одржлив социо-економски развој, достапен на нашите идни генерации.

Ова се нашите избори. Сметаме дека вака нашите општества ќе напредуваат. Не се откажуваме од нашата одговорност да работиме кон таква иднина. Меѓутоа, ако Европската унија продолжи да го користи процесот на пристапување за да ги принуди нашите земји да им служат на економските и геополитичките интереси на јадрото на ЕУ, ќе ја сметаме Европската унија за еднакво одговорна за уништувањето на нашите општества како и домашните корумпирани политички елити со кои официјалните претставници на ЕУ се ракуваат. Европска унија која единствено ги унапредува економските интереси на елитите од јадрото на Европа, на сметка на граѓаните и граѓанките на ЕУ, како и на сите други, има малку што да им понуди на оние кои живеат во неа и оние кои сѐ уште се надвор од неа.

февруари 2018

По азбучен ред:

 

UNDERSIGNED in alphabetical order:

Individuals

1.    Adi Isaković

2.    Adisa Likić

3.    Admir Jugo

4.    Aida Spahić

5.    Aida Zejčirović

6.    Aleksandra Elčić Čelanović

7.    Alen Crnogorčević

8.    Alma Džakić

9.    Amel Valentić

10. Amra Alilović

11. Ana Miškovska Kajevska

12. Anđa S. Ilić

13. Anđela Pepić

14. Anes Podić

15. Anja Ilić

16. Anida Sokol

17. Antonio Mihajlov

18. Asim Mujkić

19. Azra Brkić

20. Azra Čaušević

21. Bećir Habibović

22. Belma Bečirbašić

23. Biljana Ginova

24. Bojana Đokanović

25. Bojana Matić, stanovnica Balkana

26. Bojana Mumin

27. Boris Miškić

28. Boro Kontić

29. Branko Ćulibrk

30. Čedomir Mlinarević

31. Damir Arsenijević

32. Damir Porobić

33. Darijan Bilić

34. Dario Borčak

35. Dragan Golubović

36. Dragica Mlinarević

37. Edin Begeta

38. Eldin Habibović

39. Elmaja Bavčić

40. Ena Bavčić

41. Eroll Bilibani

42. Ervina Dabižinović

43. Esma Drkenda

44. Fadila Selak Radmilović

45. Franjo Šarčević

46. Gojko Berić

47. Goran Bubalo

48. Goran Zorić

49. Gorana Mlinarević

50. Hafiza Avdić

51. Hajra Ćatić

52. Hava Mujkić

53. Helena Mandić

54. Ibrahim Brkić

55. Ibrahim Spahić

56. Ifeta Ćesir-Škoro

57. Igor Kamočaji

58. Irina Pockova

59. Ivana Dračo

60. Jakov Čaušević

61. Jana Kocevska

62. Jasenko Osmanagić

63. Jasmin Bradić

64. Jasmina Čaušević

65. Jasmina Husanović

66. Jasminka Drino Kirilić

67. Jelena Vasiljević

68. Jusuf Makarević

69. Lejla Efendić

70. Lejla Hadžiahmić

71. Lejla Huremović

72. Lejla Omerčević

73. Lepa Mlađenović

74. Linda Gusia

75. Ljuljjeta Goranci Brkić

76. Ljupka Kovačević

77. Marina Veličković

78. Memnuna Zvizdić

79. Merima Dervišić

80. Mevlija Mehmedović

81. Mevludih Rahmanović

82. Milica Plavšić

83. Mirha Pojskić

84. Mirhada Valentić

85. Mirza Musa

86. Muhamed Okanović

87. Nataša Krsulj

88. Nejra Čengić

89. Nela Porobić Isaković

90. Nenad Porobić

91. Nermina Mujagić

92. Nermina Trbonja

93. Nervina Habibović

94. Nidžara Ahmetašević

95. Nura Begović

96. Paša Smajić

97. Paula Petričević

98. Ramiz Ćatibušić

99. Sandra Avrosievska, 

100.        Sandra Zlotrg

101.        Sanela Bašić

102.        Sanja Vrzić

103.        Seida Sarić

104.        Selma Asotić

105.        Selma Spahić

106.            Semir Mehadžić

107.            Slavo Kukić

108.            Snežana Šešlija

109.            Sonja Lokar

110.            Srđan Babić

111.            Sunita Dautbegović Bošnjak

112.            Sutka Mujagić

113.            Svjetlana Nedimović

114.            Tamara Cvetković

115.            Tamara Šmidling

116.            Tamara Zablocki

117.            Tanja Grabovac

118.            Tanja Markuš

119.            Tanja Miletić Oručević

120.            Vahidin Omanović

121.            Zilka Spahić Šiljak

122.            Zlatica Gruhonjić

123.            Zoran Mlinarević

124.            Zoran Petrovski

 

 

Organizations

1.    Anima - Centar za žensko i mirovno obrazovanje, Kotor

2.    Centar za demokratiju i tranzicionu pravdu (CDTP)

3.    Centar za edukaciju i istraživanje “Nahla”

4.    Centar za izgradnju mira

5.    Centar za mlade KVART

6.    Centar za političke studije u Sarajevu

7.    Centar za razvoj civilnog društva

8.    Centar za razvoj zajednica ToPeer Doboj

9.    Centar za žene žrtve rata ROSA

10. Domine, organizacija za promicanje ženskih prava

11. Feministički anti-militaristički kolektiv

12. Fondacija CURE

13. Fondacija za kreativni razvoj

14. Helsinški parlament građana Banja Luke

15. IN Fondacija

16. Inicijativa građanki/Mostar

17. Jedan grad jedna borba

18. Kolektiv.BA - inicijativa za iskustveno učenje

19. Leftist movement "Solidarity" Macedonia

20. Marks21

21. Međunarodni centar za djecu i omladinu “Fortis”

22. Međunarodni centar za mir

23. Mirovna akademija

24. Nansen Dialogue Centre Prijedor

25. Nansen Dialogue Centre Sarajevo

26. ORC Tuzla

27. Organizacija Glas žene

28. Pokret građana Gračanice

29. Politička organizacija Udar ljevice

30. Post-Conflict Research Center (PCRC) | Centar za postkonfliktna istraživanja (CPI)

31. Prava za sve

32. Savez za povratka izbjeglih i raseljenih Bosanske Posavine

33. TPO Fondacija

34. U.G. Budućnost Modriča

35. U.G. Kuća mira

36. U.G. Oštra Nula

37. U.G. SEKA Goražde

38. U.G. Žene Srebrenice Tuzla

39. Udruženja za dijalog u porodici i društvu "Mali koraci"

40. Udruženje “Orhideja” Stolac

41. Udruženje “Sara-Srebrenica”

42. Udruženje ”Naš glas” Tuzla

43. Udruženje „Dijakom “ Sanski Most

44. Udruženje „HO HORIZONTI“ Tuzla

45. Udruženje „Novi put “ Mostar

46. Udruženje „Žena “ Mostar 

47. Udruženje Duga

48. Udruženje građana Eko akcija

49. Udruženje građana Omladinski centar Gornji Vakuf-Uskoplje

50. Udruženje građanki Grahovo

51. Udruženje HALO

52. Udruženje oboljelih od šećerne bolesti općine Bužim

53. Udruženje Okvir

54. Udruženje Prijedorčanki Izvor

55. Udruženje Snaga žene Tuzla

56. Udruženje Zgrade

57. Udruženje žena ”Li-Woman”

58. Udruženje žena Jadar, Konjević Polje

59. Udruženje žena Most Višegrad

60. Udruženje žena Priroda Bratunac

61. Udruženje žena Sehara

62. Udruženje žena Vive žene

63. Udruženje Žene sa Une

64. Udruženje Žene ženama

65. Žene za Žene International Sarajevo

66. Ženska mreža Hrvatske

67. Women’s International League for Peace and Freedom – Women Organizing for Change Bosnia