For the motivations in English of your fellow signatories, please scroll down.

Motiveringen ondertekenaars LOKV-petitie (voor brief aan B&W scroll down):

Commissie Welstand en Monumenten Gemeente Utrecht
Sprak zich 14 januari 2014 unaniem uit tegen sloop.

Prof. dr. Auke van der Woud, emeritus hoogleraar architectuur en stedenbouwgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Schrijver, van o.a. Een nieuwe wereld. Het ontstaan van het moderne Nederland (2006) en Koninkrijk vol sloppen. Achterbuurten en vuil in de negentiende eeuw (2010).

‘Dit werk is geen gewone pui maar een manifest. Bij de beoordeling van de aanvraag voor een sloopvergunning moet niet het belang van vandaag en morgen, maar het belang voor het Utrecht van 2040 voorop staan. En niet alleen het veronderstelde belang van de huidige eigenaar moet worden gewogen, maar ook en vooral het algemeen belang. Dat is gebaat bij een stad met indrukwekkende architectuur. Wat indrukwekkend is, is altijd schaars, en daarom moet dat altijd worden verdedigd.’

ir. Sjoerd Soeters, Architect, Soeters Van Eldonk architecten
'Ik ondersteun de petitie van harte. De LOKV pui is niet alleen een van de voor die periode meest markante werken van Mart van Schijndel, maar ook een monument in de geschiedenis van de Nederlandse bouwkunst aan het eind van de 20e eeuw. Het is daarom van belang het te beschermen en te behouden.'

Stichting Cuypersgenootschap, Vladimir Stissi, voorzitter
‘De Stichting het Cuypersgenootschap is een groot voorstander van het behoud van de pui van het LOKV. De pui aan de Ganzenmarkt is van zeer hoge kwaliteit. Het Cuypersgenootschap beschouwt de pui als één van de hoogtepunten in het oeuvre van Mart van Schijndel en als een voor Nederland zeldzaam en hoogwaardig postmodern statement uit de jaren tachtig.’

Erfgoedvereniging Heemschut, namens de Provinciale Commissie Utrecht, drs. Jan Bodde
‘Erfgoedvereniging Heemschut zet zich in voor de waardering en het behoud van waardevolle monumenten en cultuurlandschappen in Nederland. Vanuit die doelstelling onderschrijft de vereniging volledig de petitie en de motivatie van andere ondertekenaars om de waardevolle postmoderne pui van het LOKV van kunstenaar en architect Mart van Schijndel voor de stad Utrecht, waar al zo veel belangrijke voorbeelden van architectuurstromingen zijn verdwenen, te behouden.’

Ruud Brouwers, vml. directeur Stimuleringsfonds voor Architectuur (1997-2002), oprichter/hoofdredacteur tijdschrift wonen-TA/BK (later ARCHIS), één van de oprichters van het Nederlands Archi-tectuurinstituut (NAi) initiatiefnemer/hoofdredacteurJaarboek Architectuur in Nederland.
‘De betekenis van het LOKV-gebouw ligt in het postmodernisme, maar zeker ook in het doorbreken van culturele conventies. Het gebouw markeert een omslag. Het was een soort omgekeerde beeldenstorm, het opengooien van het verstarde architectuurklimaat in de jaren ’80, een ontsnapping aan zowel de armoede van het verzakelijkte modernisme als aan de benepenheid van het elitaire modernisme. Van Schijndel heeft stelling genomen op een trefzekere en kwalitatief hoogstaande manier, met vakkundige beheersing. Met het slopen van dit pand laat de Gemeente Utrecht belangrijk cultureel erfgoed voorgoed verloren gaan.’

Vereniging Oud-Utrecht, namens de commissie Cultureel Erfgoed van Jeroen de Leede, voorzitter  
‘De pui van Mart van Schijndel is een uitgesproken en zeldzaam voorbeeld van postmodernisme in Utrecht. De pui valt op en iedereen heeft er wel een mening over: mooi of lelijk, passend of niet-passend. De argumenten van de eigenaar om de pui geheel te vervangen zijn niet overtuigend, zeker niet wanneer het pand wordt gecombineerd met een of meer van de naastgelegen panden.’

Prof dr. ir. Paul Meurs, Hoogleraar Restauratie Faculteit Bouwkunde TU Delft
‘De historische binnenstad van Utrecht heeft een grote architectonische rijkdom, waarin de geschiedenis van de stad is terug te lezen.  Als zeldzaam en afwijkend voorbeeld van recente architectuur, draagt het LOKV-pand aan de Ganzenmarkt positief bij aan het Utrechtse straatbeeld. Daar komt nog bij dat het in een doorsnee Nederlandse winkelstraat vaak droevig is gesteld met de architectuur op ooghoogte, waar de rolluiken en doorlopende etalages overheersen. Reden te meer om zuinig te zijn op de tegendraadse pui van het LOKV-pand.’
 
Prof dr. Koen Ottenheym, Universiteit Utrecht, Faculteit Kunstgeschiedenis, afdeling  Bouwkunst. (Vanwege verblijf in het buitenland kwam zijn motivering niet op tijd.)

ir. Aryan Sikkema, vml. directeur Bouwzaken Universiteit Utrecht en tevreden opdrachtgever van Mart van Schijndel bij een aantal projecten voor de Universiteit. 
‘De pui van het LOKV pand is een sieraad voor Utrecht en een belangrijke verrijking van het straatbeeld. Het zet aan tot verwondering en nadenken over je eigen positie in de cultuur van deze tijd in relatie tot het verleden. Het verdient respect en bescherming.’

ir. Maarten Fritz, restauratiearchitect van o.a. Jachthuis Sint Hubertus van Berlage
‘Ik ondersteun deze petitie van harte. Vergelijk de LOKV-pui eens met de ooit bestaande onderpui van voor 1984. En zie hoe Van Schijndel zorgvuldig is omgegaan in zijn ontwerp met de toen bestaande toestand. Prachtig!!! De gevel met pui is aan restauratie toe.’ 

Directeur Bond van Nederlandse Architecten BNA, drs. Fred Schoorl
‘Het karakteristieke postmoderne ontwerp van Mart van Schijndel voegt juist iets toe waar een stad op drijft: diversiteit, verscheidenheid, verhaal. Tegen de trend van soms monotone straatbeelden. Hier past behoud van een modern kunstwerk, zeker geen sloop. De gemeente Utrecht moet weten dat ontwikkeling niet per se de architectuur, identiteit en dus leefbaarheid van onze steden dient.’

Architectuurcentrum Aorta, drs. Eveline Paalvast, directeur
‘Architectuurcentrum Aorta vindt het belangrijk dat voor één van de weinige  aansprekende representanten van de post-modernistische architectuur een goede discussie wordt gevoerd over de waarde van een dergelijk pand voordat er onomkeerbare besluiten worden genomen. Deze discussie zou met alle betrokken partijen gevoerd kunnen worden.’

Gemeente Utrecht
T.a.v. het College van Burgemeester en Wethouders     
Korte Minrebroederstraat 2
Postbus 16200
3500 CE  Utrecht

Utrecht, 14 januari 2014

Onderwerp: petitie tegen sloop iconische LOKV-pui Ganzenmarkt 6
(WABO 13-19710)


Geacht College,

De karakteristieke pui van het LOKV-gebouw aan de Ganzenmarkt in Utrecht wordt bedreigd met sloop. Met de afbraak van deze uitgesproken postmodernistische pui die de Utrechtse architect Mart van Schijndel in 1984 ontwierp, gaat belangrijk cultureel erfgoed voorgoed verloren. Niet alleen omdat het een voor Utrecht beeldbepalend bouwwerk is, maar ook voor Nederland en vooral ook omdat het een trefzekere vertolking is van een weloverwogen culturele en architectonische stellingname aan het eind van de 20steeeuw. Door de opvallende vormentaal en referenties naar eerdere stijlstromingen neemt het LOKV een aparte plaats in in de Nederlandse architectuurgeschiedenis.

De nieuwe eigenaar heeft bij de gemeente echter een aanvraag ingediend om de pui te slopen en te vernieuwen met als argument dat dat nodig is om een huurder te vinden.
Eerder sloopte dezelfde eigenaar al de gevel van het voormalige NIVEL kantoor in de Drieharingstraat 6, ook een ontwerp van Mart van Schijndel. De ondertekenaars van deze petitie, vertegenwoordigers uit de wereld van architectuur, erfgoedorganisaties en architectuurgeschiedenis, roepen het gemeentebestuur met deze petitie op dit cultureel erfgoed niet verloren te laten gaan. Ontzetting klinkt door in hun stellingnames. Zij vinden het slopen van onder meer de gevel een ongemotiveerde inbreuk op het stadsbeeld en op de stad. In de bijlage leest u hun volledige motiveringen.

Stichting Mart van Schijndel maakt zich sterk voor het behoud van het oeuvre van Mart van Schijndel en pleit voor het behoud van de iconische LOKV-pui. Karaktervolle bouwwerken maken de stad juist aantrekkelijk, die breek je niet zomaar af. De Winkel van Sinkel en de bijzondere uitbreiding van het stadhuis zijn juist bijdragen die de stad aanzien geven en die tast je niet aan. In plaats van gehoor te geven aan tijdelijk en commercieel belang met de aangevraagde puivervanging, bepleit de stichting het behoud van de LOKV-pui en dat deze een officiële bescherming krijgt door ook de pui toe te voegen aan het monumentenbestand van de stad.

Deze petitie richt zich niet tegen het voorliggende ontwerp, maar is een pleidooi voor behoud van het bestaande ontwerp en dan met name van de pui. De LOKV-pui is één van de belangrijkste werken in het oeuvre van Mart van Schijndel en een perfect voorbeeld van postmodernisme in de Nederlandse architectuurgeschiedenis.
Spaar het oeuvre Mart van Schijndel
Het relatief kleine oeuvre van Mart van Schijndel wordt aan alle kanten bedreigd. Door zijn overlijden in 1999 op 56-jarige leeftijd is zijn oeuvre vroegtijdig bevroren. We verzoeken de gemeente Utrecht de positie van het oeuvre van Mart van Schijndel voor de stad Utrecht meer manifest te maken.

Eerder werden in Utrecht reeds gesloopt of ernstig aangetast:
- Katreinetoren (1974), begin jaren ’90 volledig tot op het betonskelet gestript.
- het Ethologiestation op de Uithof voor de Rijksuniversiteit (1992), gesloopt.
- Rasa (1974), Pauwstraat 13a, geheel verbouwd.
- Kargadoor (1969), Oudegracht 36, interieur gesloopt.
- NIVEL (1987), Drieharingstraat 6, gevel gesloopt.
- FSB-laboratorium (1990) op de Uithof naast de ponskaart, in 1991 nog voor de
   Rietveldprijs genomineerd, nu op de nominatie gesloopt te worden om plaats te maken
   voor nieuwbouw van het RIVM.

Red schaars postmodern erfgoed
Het postmoderne erfgoed in Nederland is schaars. Mart van Schijndel was één van de weinige Nederlandse architecten die het postmodernisme omarmden. Door zijn uitgesproken vormentaal en referenties naar eerdere stijlstromingen nam Mart van Schijndel in de Nederlandse architectuur een aparte plaats in. Ook in Utrecht zijn er niet veel voorbeelden van. Er was het recent gesloopte NIVEL-pand aan de Drieharingstraat, en er is het appartementengebouw aan het Pieterskerkhof, maar het LOKV-gebouw is het meest uitgesproken voorbeeld en exemplarisch voor de stroming, niet alleen voor Utrecht, maar vooral ook nationaal.

Wegens zijn uniciteit moet het pand en zeker de pui behouden blijven. De huidige pui is in combinatie met de erboven gelegen gevel, van uitzonderlijke architectonische kwaliteit. Het is een relatief jong object (1984), maar Stichting Mart van Schijndel en de ondertekenaars van deze petitie streven ernaar voor dit moment het pand en met name de pui te behouden. Ondanks zijn opvallende karakter verhoudt de pui zich uitstekend tot de bovenzijde van de gevel. Daarnaast vragen de ondertekenaars de procedure in gang te zetten om de pui de beschermde status van gemeentelijk monument te geven, om noodzakelijke incidentele acties als deze voor de toekomst te voorkomen.

De komst van het postmodernisme in Nederland
Mart van Schijndel zorgde in 1984 met zijn verbouwing van de panden aan de Ganzenmarkt in Utrecht voor het LOKV voor beroering. Marijke Kuper schrijft in haar monografie Mart van Schijndel – Kleurrijk architect dat het woord in 1983 het eerste viel in een interview met Janny Rodermond in ‘de Architect’ in verband met het Woonhuis Unger (1981) in Bussum. Het huis noemde Van Schijndel als voorbeeld van postmodernistische architectuur, vanwege de metaforen en historische verwijzingen die erin zijn verwerkt. Kuper schrijft:
‘Toch was het niet het huis in Bussum maar de LOKV-pui waarmee Van Schijndel bekendheid verwierf als een van de weinige architecten die in puristisch Nederland het postmodernisme enthousiast omarmden.’

Monumentale vormgeving
De LOKV-pui is monumentaal vormgegeven met behulp van middelen als de zuil, het ruïnemotief, tegenstelling cultuur/natuur, cliché en ambivalentie. De ruwe textuur is gecombineerd met het meer fragiele aluminium en glas in een verfijnde detaillering.

LOKV gemeentelijk monument
Laat Utrecht de gebouwen van Mart van Schijndel die de stad nog rijk is koesteren en deze iconische LOKV-pui beschermen tegen sloop – in het kader van het oeuvre van Van Schijndel maar ook als uniek bouwwerk in de laat twintigste-eeuwse architectuurgeschiedenis van Nederland. Beide argumenten zijn redenen voor de ondertekenaars van deze petitie om B&W te verzoeken zich uit te spreken voor behoud en de LOKV-pui zo snel mogelijk tot gemeentelijk monument te bestemmen. Anders dan bijvoorbeeld zijn stadgenoot Rietveld was Mart van Schijndel niet van mening dat architectuur van tijdelijke aard is.

Namens de ondertekenaars van de petitie, Architectuurcentrum Aorta, BNA, Commissie Welstand en Monumenten, Ruud Brouwers, Cuypersgenootschap, Erfgoedvereninging Heemschut, Maarten Fritz, Prof. dr. ir. Paul Meurs, Prof. dr. Koen Ottenheym, ir. Aryan Sikkema, ir. Sjoerd Soeters, Vereniging Oud-Utrecht, Prof. dr. Auke van der Woud;

namens de bestuursleden van de Stichting Mart van Schijndel,
-mr. Nick van Buitenen, secretaris, notaris Van Grafhorst Notarissen
-mr. Sierd Roosje, penningmeester, fiscalist Roosje & Van der Laarse
-drs. Mariet Willinge, bestuurslid, voormalig hoofd collecties Nederlands
  Architectuurinstituut Rotterdam

hoogachtend,


drs. Natascha Drabbe, voorzitter Stichting Mart van Schijndel
architectuurhistoricus

Bijlagen: motiveringen (zie boven) ondertekenaars en literatuur over het LOKV

Bijlage 2: Literatuur over het LOKV

- ‘Mart van Schijndel over Post-modernisme en de comfortabele jaren ’80,
   Janny Rodermond, de Architect 1983, p. 30-37.
- 'Origami-vormgeving van Mart van Schijndel: Verbouwing LOKV te Utrecht' in:
   de Architect, april 1985, J. Rodermond, cover en p. 28-33.
- Nostalgisch Utopia?' in: Architektonische studies 3, Leen van Duin e.a.,
   Delftse Universitaire Pers 1986, p. 23-35.
- De bevrijding van de moderne beweging, Leen van Duin e.a., SUN 1988, p. 30-33.
- Architectuurgids voor Utrecht, Uitgeverij Thoth, 1990, p. 56-57 foto 213.
- ‘Landelijk Ondersteuningsinstituut Kunstzinnige Vorming (LOKV) Utrecht 1994’, in: Mart van Schijndel – Kleurrijk architect, Marijke Kuper, NAi Uitgevers 2003, p. 72-79.
- Gids voor architectuur en stedenbouw in Utrecht 1900-2005, Catja Edens, Bettina van Santen, Uitgeverij Thoth 2004, p. 25.